Zığındere Sargı Yeri Şehitliği

Son Ok Anıtı’nı gezdikten sonra yolumuza kaldığımız yerden devam ediyoruz. Virajdan aşağı Zığındere Vadisi’ne indiğimizde bizleri Sargıyeri Şehitliği karşılayacaktır. Şehitliğin bulunduğu vadi Çanakkale Savaşları’nın en kanlı geçtiği noktalardan biridir. 28 Haziran ile 5 Temmuz arasında yaşanan bu boğuşmalarda 16.000’e yakın şehit verilir. Şevki Paşa haritalarına bakıldığında bu bölgede bir değil dört adet Sargıyeri’nin olduğu anlaşılmaktadır. Birinci Kerevizdere muharebelerinde Fransızların bir miktar başarı sağlaması ile aynı başarının Zığındere’de de sağlanma isteği ortaya çıkmıştı. Bu sebepten dolayı birlikler bu noktaya doğru kaydırılır. 28 Haziran’da başlayacak olan saldırı için 12.000 atımlık mermi ayrılır.

Geceden başlayan bombardımanın ertesi gün sabah son bulması ile bir çok İngiliz, İskoç ve Hint askeri saldırıya geçer bu bombardımanın bedeli ağır olmuştur. ( Ayrıntılı bilgi için bakınız ŞEHİT’ten KALE’ler Ocak Sayısı, Onaltıbin Şehidin Yatağı: Zığındere)
33. Alay mevzileri çok ağır bir şekilde tahribata uğramıştır. Müttefik askerleri bugünkü Nuri Yamut Anıtı’na kadar ilerlemiştir. Bunun sonucunda ise Osmanlı Ordusu’nun batıdan kuşatılması gibi bir tehlike ortaya çıkmıştır. 29 Haziran akşamında yenilenen Türk taarruzları da, ele geçirdiği yerlere iyi yerleşmiş olan İngiliz askerlerini geri atmaya yetmez. Osmanlı Ordusu’nun kuşatılması gibi bir riskin ortaya çıkması ile ve Ordu Komutanı’nın ısrarlı emirleri üzerine beş gün boyunca Türk taarruzları yenilenir. Fakat bu taarruzlar birçok kayba ve yorgunluğa yol açar. Fakat Ordu Komutanı saldırmak niyetinden vazgeçmez, Türk subayları taarruzların durdurulması için Ordu Komutanı Liman Fon Sanders’e öneriler sunmaktadır.
Türk subayları Generali bu fikirden vazgeçiremeyince aynı teklifi bir Alman subaydan yapmasını isterler umulur ki Alman olan general kendisi gibi Alman olan diğer bir subayı dinler. Fakat bu da kar etmez ve en sonunda bir Türk subayı bu durum üzerine şöyle der.
”Bu kadar Vatan evladının boş yere taarruzlarla kanlarının dökülmesini ve imha edilmelerini bu millet birgün sormayacak mı?”

5 temmuz günü yapılan saldırının bilançosu ağırdır. Zığındere Türk askerlerinin bedenleri ile örtülmüştür. Bir hafta süren çarpışmalarda Türk tarafının kaybı 16.000 civarındadır. Bu sebepledir ki 16.000 ananın gözyaşıdır Zığındere.